Inaczej o rachunkowości Posted in: Blog
Za niecałe dwa miesiące obchodzić będziemy Międzynarodowy Dzień Rachunkowości. Przypada on 10 listopada (w Polsce każdego roku 9 czerwca obchodzi się tzw. Dzień Księgowego). To właśnie 10 listopada w 1494 w Wenecji wydano dzieło pt. „Zasady arytmetyki, geometrii, proporcji i proporcjonalności” (łac. „Summa de arithmetica, geometria, proportioni et proportionalità”) autorstwa Włocha Luca Pacioli. Przyjmuje się go za ojca rachunkowości i zasady podwójnego zapisu w rachunkowości. Niewiele brakowałoby a miano to zyskałby raguzański handlowiec Benedetto Cotrugli. Swoje poglądy opisał on m.in. w dziele pt. „Libro Dell‑arte de la mercatura”. Powstało ono wcześniej niż „Summa…” Luci Paciolego, ale zostało wydane później, bo dopiero w 1573 roku (Garstka, 2018, s. 8). Inną historyczną osobą, ważną dla osób związanych z rachunkowością może być patron księgowych – św. Mateusz Ewangelista (Święci Patroni…).
Niestety, wspomniani Panowie, choć zasłużeni dla rachunkowości, to nie znaleźli się w tzw. Galerii Sław Rachunkowości (ang. The Accounting Hall of Fame) na Uniwersytecie w Ohio. Powodem nie jest fakt umniejszania ich zasług, ale „założeń” galerii – honoruje się tutaj księgowych, którzy wnieśli wkład w rozwój rachunkowości od początku XX wieku (American Accounting Association).
Galeria Sław Rachunkowości powstała w 1950 roku. Można uznać, że to względnie późno, zważywszy na fakt, że rachunkowość ma długą historię, W starożytności na terenie Palestyny, Syrii, Iranu, Mezopotamii, Grecji oraz Rzymie stosowano pierwotne formy ewidencji księgowej (Szychta, 2011, s. 11). Starożytni Sumerowie wprowadzili ewidencję księgową na tokenach – niewielkich glinianych żetonach (Turzyński, 2012, s. 57). Tytuł jednego z rozdziałów dwutomowego dzieła Georges’a Ifraha pt. „Historia powszechna cyfr” poświęconego historii liczenia od czasów prehistorycznych po erę komputerów to „Wycinanie karbów, czyli rachunkowość analfabetów”. Ten przewrotny tytuł odnosi się do sposobu ewidencji i liczenia w czasach prehistorycznych. Ponadto już w Biblii można odnaleźć odniesienie do rachunkowości: „Cokolwiek przekazujesz, niech będzie w liczbie i wadze, a dawanie i odbieranie – wszystko na piśmie.” (Syr 42.7)”.
Zawarta w Biblii zasada pomiaru i dokumentacji jest tylko jedną z wielu zasad rządzących rachunkowością. Innymi przykładami zasad są: zasada istotności, ciągłości, wyższości treści nad formą. Zasady te czynią ich pracę trudną, żmudną, często niezrozumianą przez innych. Księgowi nie „pomagają” w tym rozumieniu –posługują się specyficznym żargonem zawodowym, księgując m.in. na „czwórkach”, „piątkach”, PeKi czy WuZetki. Gdyby do tego dołożyć negatywną otoczkę wokół rachunkowości mającą związek chociażby z aferami finansowymi z przełomu XX i XXI wieku, może wpędzać w „zakłopotanie” przyszłych adeptów rachunkowości.
Przedmioty powiązane z rachunkowością uchodzą generalnie za przedmioty ciężkie i trudne. Mając to na uwadze Peter Frampton i Mark Robilliard w książce z 2013 zatytułowanej „Color Accounting” stworzyli metodę nauczania rachunkowości. Trudne koncepcje z rachunkowości wyjaśniane są dzięki kolorom oraz prostym diagramom. Rachunkowość sprowadzona jest do pięciu rodzajów kont i za pomocą kolorów ukazuje ich relacje i umiejscowienie w bilansie, rachunku zysków i strat oraz sprawozdaniu z przepływów pieniężnych. Proste? Proste jak konstrukcja gumy do żucia, której wynalazcą był księgowy, Walter Diemer (www.en.wikipedia.org/wiki/Walter_Diemer).
Anna Maria Jopek w jednej ze swoich piosenek ujęła, że „księgowość wszystko psuje” (http://teksty.org/andrzej-poniedzielski,jednoczesnie,tekst-piosenki). Rachunkowość jest przedmiotem nie tylko piosenek, ale i wielu żartów, np. skeczów Monty Pythona. Tytuł jednego ze skeczów jest wymowny: „Nudny księgowy”. Księgowi są przedmiotem żartów. W przeświadczeniu osób niezwiązanych z rachunkowością księgowy najczęściej „liczy fasolki” – to sformułowanie to nawiązanie do nazywania księgowego z angielska jako „beancounter”, czyli liczykrupy. Poza tym księgowi: cierpią na deprecjację (nie depresję), są dobrymi tancerzami, bo znają się na obrotach; od prawników różnią się tym, że mają głowę w kodeksie, a nie (jak prawnik) kodeks w głowie; mają więcej od chirurgów operacji na swoim koncie, dietę mają zbilansowaną i nie umierają, tylko ulegają wyksięgowaniu (www.gagfin.pl). To przykłady żartów „najbardziej łagodnych” spośród wszystkich znanych autorce.
Literatura
American Accounting Association, https://aaahq.org/AHOF [11.09.2019].
Garstka M. (2018), Ethical issues in the early works of accounting, “Annales. Ethics in Economic Life”,21(8), 7-15.
http://teksty.org/andrzej-poniedzielski,jednoczesnie,tekst-piosenki [11.09.2019].
Ifrah G.(2011), Historia powszechna cyfr, Wydawnictwo W.A.B, Warszawa.
Mądrość Syracha, Biblia Tysiąclecia, https://biblia.deon.pl/rozdzial.php?id=591 [11.09.2019].
Szychta A. (2011), Cechy współczesnych badań i teorii w dziedzinie rachunkowości zarządczej, „Acta Universitatis Lodziensis Folia Oeconomica”, 249, 11-34.
Święci Patroni od wszystkiego, https://stacja7.pl/swieci/swieci-patroni-od-wszystkiego/ [11.09.2019].
Turzyński M. (2012), Umowy o używanie aktywow w świetle historyczno‑teoretycznego dyskursu rachunkowości, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
www.en.wikipedia.org/wiki/Walter_Diemer [11.09.2019].